Leśnicy podejmują szereg działań, aby trzymać poziom wody. Jednym z nich jest renaturyzacja mokradeł. Zacznijmy od wyjaśnienia definicji renaturyzacji, jest to proces przywracania do dobrego stanu wodnego terenów, które w przeszłości zostały osuszone.

Co robimy, aby ten proces zapoczątkować ?
• budujemy progi piętrzące
• odmulamy i oczyszczamy rowy, doprowadzające wodę do zbiorników retencyjnych
• budujemy zastawki

Powoduje to zwiększanie się retencji gruntowej, czyli ilości wody zatrzymanej w środowisku podziemnym. Tym samym podnosi się poziom wody, a następnie pojawiają się rośliny właściwe dla siedlisk podmokłych i ptactwo wodno-błotne. To właśnie nasz cel!

Zdjęcie przedstawia próg na śródleśnym rowie wypełnionym wodą. Fot. Piotr Dobosz

Warsztaty Wodne

Mimo zrealizowania już dwóch projektów Małej Retencji Nizinnej i rozpoczęcia trzeciego, nie spoczywamy na laurach. Chcąc jeszcze lepiej zapoznać się z możliwościami małej retencji i sprawdzić, jak tego typu projekty realizowane są w praktyce pod koniec października br. Wydział Infrastruktury Leśnej RDLP w Poznaniu, we współpracy z Nadleśnictwem Antonin i Jarocin zorganizował warsztaty wodne. Stały się one platformą do wymiany doświadczeń na temat przeciwdziałania zmianom klimatu dzięki retencjnowaniu wody. Będąc w terenie pracownicy Nadleśnictw i RDLP w Poznaniu mogli obejrzeć przykłady zrealizowanych projektów i ich efekty w środowisku leśnym.

Na terenie Nadleśnictwa Jarocin grupa zapoznała się z zakończonym projektem odbudowy zbiornika Zdrój. Debatowano nad korzyściami wynikającymi z istnienia zbiornika bocznego (zasilająca go rzeka Lipinka płynie obok), metodami przebudowy istniejących budowli, czy ich praktycznym zastosowaniom. Nie bez znaczenia były walory przyrodnicze, uzyskane dzięki zróżnicowaniu głębokości dna zbiornika oraz utworzeniu wyspy. W ten sposób powstały idealne warunki do rozwoju płazów, ptaków, owadów i roślin wodnych.

Następnie na terenie Nadleśnictwa Antonin uczestnicy przekonali się, jak pogodzić działania retencyjne z ochroną przyrody. Dowiedzieli się również, że małym nakładem sił można zrobić coś dobrego, choć należy uważać, by dobre chęci nie przyniosły wręcz odwrotnych skutków.

Kolejnym przystankiem był zbiornik Wydymacz utworzony w ramach przebudowy istniejącego wcześniej w tym miejscu stawu. Tam uczestnicy warsztatów zapoznali się z możliwościami łączenia retencji wody z ochroną przyrody. Poprawienie sytuacji wodnej na tym terenie wpływa pozytywnie na otaczające go olsy i grądy. Stworzone w zbiorniku wypłycenia to atrakcyjny przystanek dla ptaków, takich jak siewkowate. Mogą tam w spokoju odpocząć podczas przelotów. Zastosowane tu urządzenie w postaci klapy zwrotnej na ujściu ze zbiornika umożliwia odpływ jedynie, gdy w rowie poniżej nie ma wody. Z kolei połączenie z Kanałem Helenowskim pozwala na odpływ nadmiaru wody, który może powstać podczas bardzo obfitych opadów.

Zdjęcie przedstawia Zbiornik Wydymacz, sporych rozmiarów staw okolony lasem. Fot. Piotr Dobosz

Wystarczyły 3 drewniano-kamienne budowle piętrzące (2 progi i zastawka), by w ciągu jednego roku odtworzyć Mokradło Żabiniec. Dzięki przemyślanemu projektowi i skutecznemu gospodarowaniu wodą udało się stworzyć dom dla licznych gatunków o powierzchni 5,5 boisk piłkarskich. Mokradło jest domem dla ptaków i płazów, a jednocześnie zapewnia stały poziom wód gruntowych w otaczających je lasach.

Przed nami wciąż wiele pracy, ale każdy kolejny krok przybliża nas do poprawy sytuacji wodnej w naszym regionie.

Projekt "Mokradła",w którym udział bierze 16 Nadleśnictw z terenów RDLP w Poznaniu realizowany jest ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 (Fundusze Norweskie i EOG).