Aktualności Aktualności

Mamy oko na chrabąszcze

Zagrożenie ze strony chrabąszczy notowane jest od wielu lat, a stopień zagrożenia jest przez leśników corocznie monitorowany.

O tym jak duże szkody w drzewostanach w Nadleśnictwie Czerniejewo, potrafi powodować masowy pojaw chrabąszcza majowego, można było się przekonać już 4 lata temu. Pomimo wypróbowania kilku ekologicznych sposobów odstraszania owadów, ostatecznie trzeba było sięgnąć po bardziej radykalne środki w postaci oprysku.

W najbliższych tygodniach dorosłe owady chrabąszczy zaczną opuszczać swoje ukryte w ziemi kolebki poczwarkowe. W ciepłe majowe wieczory mogą pojawiać się całe ich roje. Jako pierwsze na powierzchnie wychodzą samice, po kilku dniach samce. Lot chrabąszczy wydaje się chaotyczny, jednak można wyróżnić jego dwie fazy. W pierwszej fazie chrząszcze kierują się w stronę najwyższego widocznego punktu, zataczają koło i w drugiej fazie lotu wyszukują miejsca do żerowania i składnia jaj. Żer uzupełniający (żer młodych chrząszczy w okresie od wylęgu do osiągnięcia dojrzałości płciowej) i regeneracyjny (żer w celu regeneracji organizmu po kopulacji i zniesieniu jaj) jest bardzo intensywny. W czasie trwania rójki drzewa mogą być niemal całkowicie pozbawione liści.

Fot. Aleksandra Osińska - Żerowanie chrabąszczy

Po odbytej kopulacji, samica składa jaja w ziemi na głębokości około 10-30 cm po 10 - 30 jaj i wraca z powrotem w korony drzew na żer regeneracyjny, po czym znów cykl ten się powtarza. Samica składa w sumie ok. 90 jaj. Po kolejnych 4 – 6 tygodniach wylęgają się pędraki, które żyją w próchnicznej warstwie gleby i odżywiają się drobnymi szczątkami roślin oraz najcieńszymi korzonkami różnych roślin zielnych. W pierwszym roku nie wyrządzają szkód w szkółkach i uprawach. Zimują w głębszych warstwach gleby. W zależności od temperatury powietrza w zimie, chrząszcze schodzą zwykle na głębokość ok. 60-80 cm w głąb ziemi. Wiosną, po odmarznięciu gleby pędraki wędrują wyżej, ku powierzchni. W drugim stadium larwalnym pędraki odżywiają się drobnymi korzeniami młodych drzew. Szkody są tym większe im starsze i większe są pędraki. W 4 roku kalendarzowym, po ostatniej wylince schodzą na głębokość 30 – 60 cm i przepoczwarzają się w kolebce poczwarkowej uformowanej w glebie. Po kolejnych 4 – 6 tygodniach pojawia się imago – postać dorosła owada, który w tej formie spędza ostatnią zimę w glebie.

Fot. Marcin Siberna - Otwory wylotowe po opuszczeniu kolebek poczwarkowych przez chrabąszcze

Co roku w okresie od 15 sierpnia do 30 września wykonuje się kontrolę występowania szkodników korzeni gleby. Kontrolę trzeba wykonać zanim larwy zejdą głęboko do ziemi. Na powierzchniach zagrożonych, zgodnie z Instrukcją Ochrony Lasu wykonuje się doły próbne o wymiarach 100 x 50 cm i głębokości co najmniej 50 cm. Ziemię wykopaną z dołu dokładnie przeszukuje się w poszukiwaniu pędraków. Następnie owady przekazuje się ekspertom z Zespołu Ochrony Lasu. Po określeniu gatunków, wieku oraz stopnia zagrożenia ustala się prognozy i zlecenia dla dalszych działań. Jeśli występuje zagrożenie masowego pojawu do końca kwietnia wykonuje się kontrolę uzupełniającą. Taką kontrolę prowadzi się w wyznaczonych w drzewostanie punktach obserwacyjnych, na których obserwuje się wszelką aktywność chrabąszczy, rozwój liści na drzewach oraz jak intensywnie żerują na nich chrabąszcze, dodatkowo kontroluje się liczbę otworów wylotowych w ziemi i temperaturę powietrza. Te działania pozwalają precyzyjnie określić kiedy przypadnie rójka owadów oraz czy konieczne jest i ewentualnie kiedy należy wykonać zabiegi ratujące drzewostany w postaci oprysku preparatami owadobójczymi.