Działania ochrony czynnej w wybranych rezerwatach przyrody i obszarach Natura 2000 na terenie RDLP w Poznaniu w województwie wielkopolskim
Termin realizacji: 30.11.2023 r.
Wartość projektu: 81 051,76 zł
Dofinansowanie: 56 736,23 zł
Cel ogólny przedsięwzięcia: zapewnienie ciągłości trwania procesów przyrodniczych, zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt jako przedmiotów ochrony w 5 rezerwatach przyrody i 4 obszarach Natura 2000, znajdujących się na gruntach w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu.
W ramach przedsięwzięcia na terenie Nadleśnictwa Czerniejewo przeprowadzono prace z zakresu usuwania podrostu i odrośli gatunków obcych geograficznie i ekologicznie na obszarze Natura 2000 Ostoja koło Promna.
Nadleśnictwo Czerniejewo skorzystało z publicznych środków zewnętrznych w ramach projektu „Renaturyzacja mokradeł oraz odtwarzanie naturalnych wilgotnych siedlisk przyrodniczych na terenach ochronnych Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu przez zwiększanie retencyjności wodnej oraz spowalnianie odpływu wód”, w ramach którego na terenie nadleśnictwa zrealizowano zadanie pod nazwą „Retencja korytowa w Leśnictwie Linery”. Działanie prowadzone jest w ramach programu "Środowisko, Energia i Zmiany klimatu" finansowanego z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Całkowity koszt projektu: 5 303 525,37 zł, przy współfinansowaniu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu wynoszącym 935 916,25 zł.
Projekt adaptacji do zmian klimatu na terenach nizinnych
Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych
Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne odraz monitoring środowiska
Okres realizacji: 2016-2023 r.
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)
Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w nizinnych ekosystemach leśnych.
Cele uzupełniające:
• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;
• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.
Podejmowane działania były ukierunkowane na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.
W ramach projektu realizowane zostały inwestycje związane z:
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania zbiorników małej retencji, wraz z niezbędną infrastrukturą umożliwiającą czerpanie wody do celów przeciwpożarowych przez jednostki PSP;
• budową, przebudową, odbudową i poprawą funkcjonowania małych urządzeń piętrzących w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych oraz ochrony gleb torfowych;
• adaptacją istniejących systemów melioracyjnych do pełnienia funkcji retencyjnych z zachowaniem drożności cieku dla ryb;
• przeciwdziałaniem nadmiernej erozji wodnej – np. poprzez zabezpieczanie brzegów i stoków;
• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów).
O oddziaływaniu obiektów retencyjnych decyduje nie ich wielkość, ale liczba urządzeń w zlewni, co przekłada się na ich efektywność na dużą skalę. Budowane były w większości małe obiekty/budowle o prostej konstrukcji z zastosowaniem materiałów naturalnych. Ponieważ obiekty te spełniają głównie funkcje ekologiczne – z założenia są przyjazne dla środowiska. Wszystkie projektowane budowle zostały dostosowane do lokalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych, w tym w taki sposób, aby umożliwić swobodne przemieszczanie się organizmów wodnych.
Podręcznik wdrażania projektu nizinnego i górskiego
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych"
Mapa 1. Nadleśnictwa realizujące projekt
Kliknij, aby powiększyć:
Efekty
Za najistotniejszy, mierzalny efekt projektu uznano przede wszystkim retencjonowanie wody. Nie mniej ważny jest również wpływ małej retencji na ochronę przyrody: zbiorniki powstałe w ramach projektu nie tylko przyczyniają się do poprawy bilansu wodnego i uwilgotnienia siedlisk leśnych, lecz także stały się ważną ostoją wodnej fauny i flory, służą jako wodopoje dla leśnych zwierząt i pełnią funkcje biofiltrów.
Osiągnięte wskaźniki:
- objętość retencjonowanej wody: 2 544 674,61 mln m³
- pojemność obiektów małej retencji: 3 985 194,74 mln m³
- liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 349 szt.
Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 246 495 660,08 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 191 222 163 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 162 538 838,55 zł
Zadania realizowane przez Nadleśnictwo Czerniejewo w ramach projektu "Adaptacja na terenach nizinnych":
- budowa 2 stawów,
- budowa 7 zastawek,
- budowa 1 przepustu.
Wydawca treści
Projekt Ochrony Gatunków i Siedlisk w Lasach Państwowych
Nazwa projektu: "Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe"
Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna.
Okres realizacji: 2017-2023
Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)
Cel projektu: poprawa stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, występujących na obszarach Natura 2000, leżących na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe.
Cele szczegółowe: polepszenie lub przywrócenie właściwych warunków siedliskowych, zabezpieczenie ostoi występowania i miejsc rozrodu populacji zagrożonych gatunków oraz redukcja zagrożeń, ograniczenie rozprzestrzeniania się obcych gatunków inwazyjnych.
Zakres projektu obejmował wykonywanie działań – najlepszych praktyk w ochronie gatunków i siedlisk, zgodnie z zapisami planów zadań ochronnych, planów ochrony oraz planów urządzenia lasu sporządzonych dla obszarów Natura 2000.
Katalog wykonanych prac:
- dostosowanie składu gatunkowego do potrzeb gatunku lub siedliska,
- zabiegi czynnej ochrony siedlisk (w tym np. ekstensywne użytkowanie kośne lub kośno-pastwiskowe łąk, budowa zastawek, przegród, blokowanie rowów melioracyjnych w celu utrzymania określonego uwilgotnienia),
- zabiegi czynnej ochrony gatunków (w tym: wieszanie budek lęgowych, budowa platform lęgowych, zabezpieczanie miejsc rozrodu, lęgowisk, zimowisk, sadzenie roślin żywicielskich dla motyli i in.),
- zwalczanie inwazyjnych gatunków obcych (np. czeremchy amerykańskiej, rdestowców),
- monitorowanie występowania gatunków chronionych,
- kanalizacja ruchu turystycznego (np. tworzenie i wyposażenie ścieżek edukacyjnych, tras nordic walking),
- ograniczenie drapieżnictwa (duże zagrożenie dla chronionych gatunków ptaków stanowią drapieżniki, których presję ograniczano w różny sposób, np. przez odstrzał, odłów i wywiezienie w dalsze rejony, zastosowanie odstraszających preparatów).
Zasięg realizacji projektu pn. "Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe"
Mapa 1. Nadleśnictwa biorące udział w projekcie oraz obszary Natura 2000, na których był on realizowany
Kliknij, aby powiększyć:
Efekty projektu
Najistotniejszym rezultatem projektu była powierzchnia siedlisk, których stan ochrony został poprawiony bądź wzmocniony poprzez przeprowadzone działania ochrony czynnej.
- powierzchnia siedlisk wspieranych w zakresie uzyskania lepszego statusu ochrony (CI): 14 893 ha
- liczba typów siedlisk objętych działaniami ochronnymi: 30 szt.
- liczba gatunków objętych działaniami ochronnymi: 32 szt.
Wartość projektu:
Całkowity koszt realizacji projektu: 30 305 005,14 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 23 379 179,85 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 19 872 302,87 zł
Realizacja projektu przez Nadleśnictwo Czerniejewo:
Prowadzone przez Nadleśnictwo prace podzielone zostały na trzy zadania:
1. Wycięcie drzew i krzewów z płatów siedliska przyrodniczego 7230 i płatów siedliska lipiennika Loesela Liparis loeselii.
2. Ręczne koszenie trzciny tuż przy gruncie oraz usuwanie nalotu drzew i krzewów z pozostawieniem kęp turzyc oraz okazów lipiennika Loedela Liparis loeselii. Usuwanie biomasy poza płaty siedliska przyrodniczego 7230 oraz płaty siedliska lipiennika Loesela Liparis loeselii.
3. Usunięcie podrostu i odrośli gatunków obcych geograficznie i ekologicznie.
Przyznane dofinansowanie w kwocie prawie 120 tys. zł wraz ze środkami własnymi nadleśnictwa pozwala na realizację opisanych działań ochronnych w latach 2018-2023.
PROJEKT DOTOWANy ZE ŚRODKÓW WFOŚIGW W POZNANIU
„Wspieranie rozwoju terenowej infrastruktury edukacyjnej na terenie nadleśnictw Czerniejewo, Grodzisk, Karczma Borowa, Koło, Kościan, Piaski, Włoszakowice”
Termin realizacji: 16.09.2021 r. – 30.11.2021 r.
Wartość projektu: 79524,26 zł
Dofinansowanie: 60021,09 zł
Cel ogólny przedsięwzięcia: upowszechnienie w społeczeństwie wiedzy o ekosystemach leśnych, zrównoważonej gospodarce leśnej oraz kształtowanie postaw i podnoszenie świadomości w zakresie racjonalnego i odpowiedzialnego korzystania z zasobów leśnych. Ponadto zwiększenie wiedzy społeczeństwa o roli lasów w kształtowaniu klimatu i zachowaniu różnorodności biologicznej Polski.
W ramach przedsięwzięcia na terenie Nadleśnictwa Czerniejewo ustawiono 2 tablice edukacyjne „Remiza dla zwierząt” i „Hotel dla owadów”. Wybrana lokalizacja sąsiaduje z nowo utworzoną remizą dla zwierząt, która powstała na terenie znacznie uszkodzonym w trakcie huraganu tysiąclecia w 2017 r. Na tablicach umieszczono informacje dotyczące celu zakładania remizy oraz dlaczego warto zakładać hotele dla owadów. W kolejnych latach planowane jest organizowanie zajęć edukacyjnych związanych z tematyką tablic i pobliskiej remizy.